Een mooie titel, een fraai kaft, een veelbelovend thema en een interessante samenvatting op de achterflap. Dat waren voor mij genoeg redenen Zacht riten van Marja Pruis te kopen. In het verhaal komt inderdaad een aantal zaken aan de orde: een doodzieke collega, een vriend die wordt beschuldigd van plagiaat, een overleden broer en een innerlijk conflict. Toch krijgt de hoofdpersoon Guusje voor mij geen gezicht. Het is net alsof ik haar niet leer kennen. En dat maakt dat het boek op mij weinig indruk maakt.

Josie, een veertigjarige ex-tandarts, is klaar met het burgerlijke leven met z'n cupcakepartys en lycra buitensportkleding. Daarom vertrekt ze - zonder iemand op de hoogte te brengen - met haar twee jonge kinderen in een gammele camper naar Alaska. Hier verwacht ze vrij en zuiver te kunnen leven, maar dat loopt natuurlijk heel anders. Gaandeweg de reis biedt Josie niet alleen het hoofd aan allerlei bizarre gebeurtenissen, maar komt ze ook haar eigen demonen tegen. Helden van de grens van Dave Eggers is een echte roadmovie. Ik heb het met veel plezier gelezen: het ene moment is het hilarisch, het andere moment lijkt alles gedoemd te mislukken.

In De greppel voert Herman Koch de burgemeester van Amsterdam op in de persoon van Robert Walter. Een arrogant persoon die neerkijkt op bijna iedereen. Iemand die alleen maar in z'n hoofd zit en nauwelijks emoties lijkt te voelen. Totdat hij vermoedt dat zijn vrouw vreemdgaat met de wethouder en z'n vader vertelt dat hij uit het leven wil stappen. Dan dreigt deze stabiele burgervader de grip te verliezen en verstrikt te raken in z'n eigen angsten. In eerste instantie irriteerde mij de hoofdpersoon vanwege zijn zelfingenomenheid, later verbaasde ik me dat iemand puur vanuit de ratio kan leven. Op het laatst voelde ik compassie met deze man en ontdekte ik de kwetsbaarheid achter het stoere masker. Een mooi boek.

De bekeerlinge is een historische roman met twee lagen. Er is het verhaal van de blonde vikingvrouw uit Rouen die eind 11e eeuw vlucht met haar joodse geliefde. In de tweede laag treedt de schrijver Stefan Hertmans in de voetsporen van de vrouw en stelt zich voor hoe de wereld er in de middeleeuwen uit heeft gezien. Wat mij het meeste raakt in het verhaal is de ontreddering van de vrouw door het verlies van haar naam, haar geliefden en haar god. Het niet meer weten wie ze is, leidt tot een noodlottig einde. Ik vind De bekeerlinge een heftig en tragisch verhaal dat omgekeerde parallellen vertoont met de huidige vluchtelingenstroom.

Soms vind je een pareltje. Zo'n verhaal dat je in één ruk uitleest. Zaterdagmiddag van Bert Wagendorp is zo'n pareltje. Voor je het weet, heb je het boekje van 80 pagina's al uit. Wat ik zo mooi vindt aan deze vertelling, is de preciese, zintuigelijke specifieke beschrijving waardoor ik het allemaal voor me zie. Van de oude, zwarte Gazelle herenfiets tot de terrazzovloer in de gang van de school. In weinig woorden vat Wagendorp de thematiek van het vervangen van een gestorven kind. Maar ook van verwachtingen van ouders en van kinderen die denken schuld te kunnen inlossen. De subtiele illustraties van het boekje ondersteunen deze vertelling en maken het geheel tot een bijzonder aangename belevenis.

Lieneke Dijkzeul schrijft spannende psychologische thrillers waarin je begrip krijgt voor de dader. Haar laatste boek is in mijn optiek geen thriller, maar een aanklacht tegen de dagelijkse praktijk in verpleeghuizen. Dagen van schaamte is een grimmig en somber verhaal dat de spanning en sprankeling mist die ik van Lieneke Dijkzeul gewend ben. Bovendien maken de vreemde perspectiefwisselingen het tot een rommelig geheel. Mijn advies aan haar is om in haar volgende boek inspecteur Paul Vegter weer een rol te geven.

Ieder verhaal heeft ook een andere kant. En dat geldt zeker voor de liefdesgeschiedenis van het beroemde dichtersechtpaar Sylvia Plath en Ted Hughes. Terwijl vrijwel alle auteurs het verhaal over dit echtpaar schrijven vanuit het gezichtspunt van de bijna heiligverklaarde vrouw, kiest Connie Palmen voor het perspectief van de verguisde man. Of het waar is? We zullen het nooit weten. Ik heb veel bewondering voor de manier waarop Connie Palmen de geschiedenis van dit echtpaar reconstrueert en zich verplaatst in de persoon van Hughes. Het kost even tijd om in het boek te komen, maar daarna kun je je urenlang laten meevoeren in dit prachtige verhaal. Jij zegt het is een aanrader.

Een ontroerend mooi boek over pedofilie. Is dat mogelijk? Ja zeker! Dat de auteur Inge Schilperoord werkt als forensich psycholoog bij het Pieter Baan Centrum, maakt de geloofwaardigheid van dit verhaal sterk. In Muidhond leren we Jonathan kennen. Een man die, nadat hij door gebrek aan bewijs is vrijgesproken, weer bij zijn oude moeder intrekt. We lezen over zijn worsteling om goed te leven. Om een ander, beter mens te worden. En zien dat het leven vaak niet maakbaar is, maar wreed en beklemmend. De constante dreiging die voelbaar is, maakt dat ik het boek nauwelijks weg kon leggen. En uiteindelijk begrip kon hebben voor deze dader.

Eén van de grote thema’s in de literatuur is de zoektocht naar onze plek in het leven. De plek waar we thuis horen. Dörte Hanse verwoordt deze zoektocht in Het oude land: een verhaal van vier generaties vrouwen en een eeuwenoude boerderij. Boven de poort van de boerderij staat als een motto: DIT HUUS IS MIEN UN DOCH NIECH MIEN. Met veel empathie beschrijft Dörte Hanse het leven van gevluchte en beschadigde mensen op het platteland. Een leven waarin mensen omzien naar elkaar zonder grote woorden te gebruiken. Wat ik erg mooi vind, zijn de korte zinnen in het Platduits. Alleen door ze hardop te zeggen, begrijp ik wat er staat. Het herinnert mij aan het dialect van mijn geboortestreek Westerwolde.

Twee mannen die van kinds af aan van elkaar houden, maar dat voor zichzelf en de buitenwereld niet willen weten. Beide leven ze een keurig hetero bestaan: de een als wijninkoper in Italië, getrouwd en twee kinderen; de andere als universitair docent in Londen, getrouwd en een stiefdochter. Ze houden van hun vrouwen en voelen tegelijkertijd die onmogelijke liefde voor elkaar. Die dubbelheid, de schaamte en het schuldgevoel maken dat ze niet voluit kunnen leven. Dat ze voortdurend op zoek zijn naar hun identiteit. Als ze uiteindelijk voor hun anders zijn willen gaan, slaat het noodlot toe. Schittering is een aangrijpend verhaal. Geschreven in de dromerige stijl van Margaret Mazzantini blijft het nog lang om me heen hangen. Een heel bijzonder boek.

Na het lezen van De Uitweer zag ik de schrijfster bij Jeroen van Kan in VPRO boeken. Pas toen besefte ik dat dit aangrijpende boek geen fictie is, maar de openhartige memoires van een jonge vrouw die in Londen verslaafd raakt aan alcohol. Na haar opname in een afkickkliniek probeert zij op de Orkney-eilanden ten noorden van Schotland weer te gaan leven. Hier op haar geboortegrond, ervaart ze de louterende werking van de natuur en het sociale leven op het platteland. Wat ik heel knap vind, is dat Amy Liptrot voortdurende de polariteiten laat zien: stad versus platteland, online versus face tot face, technologie versus ambacht. Toch trapt ze niet in de valkuil om het één te verheffen boven het andere. Ze laat de complexiteit van het leven zien en daarin is ze in mijn ogen bijzonder goed geslaagd.

Als fan van de boeken van Marcel Möring ben ik verrast met dit nieuwe boek als vervolg op Dis en Louteringsberg. Net als de vorige boeken speelt Eden zich deels af in de omgeving van Assen. Zelfs mijn woonplaats Coevorden komt er in voor, hoewel niet met naam genoemd. Ik ben verrukt over zijn personages: een dolende jood in de Middeleeuwen en een psychiater in de huidige tijd met als overeenkomst het steeds weer voortgejaagd worden, niet wetend waar naar toe. Een beetje ongeloofwaardig is hoe Marcel Möring uiteindelijk de beide verhaallijnen aan elkaar verbindt. Scherpzinnig zijn de vele verwijzigingen in de tekst naar oude geschriften en thema’s zoals tijd. Dit boek daagt mij uit: de complexe opzet maakt dat ik moeite moet doen de rode draad vast te houden. Ik geniet van de grote verhaallijnen en de kleine verhalen in de verhalen. De toevoegingen zoals historische onderbouwingen en aantekeningen maken het voor mij nodeloos ingewikkeld.

Meestal ben ik enthousiast over de boeken die het panel van DWDD aanraadt. En wie houdt van een enigszins complexe en spannende whodunnit, kan met Boek der spiegels goed uit de voeten. De strakke opbouw met drie hoofdpersonen die ieder op hun manier proberen te ontdekken wie de vooraanstaande hogleraar Joseph Wieder heeft vermoord, is knap uitgewerkt. Toch valt het boek mij tegen omdat ik de personages onvoldoende leer kennen en hun motieven niet echt kan vatten. Het blijft te vaag om me echt te raken.    

Een klein leven van Hanya Yanagihara is voor mij één van de meest aangrijpende boeken van het afgelopen jaar. Het is een gruwelsprookje over onherstelbaar leed door misbruik, geweld en automutilatie. Het verhaal begint kabbelend over vier studievrienden in New York op de rand van het volwassen leven. Jonge mannen vol dromen en ambities die ze ook grotendeels gaan waarmaken. Langzamerhand zien we wie de echte hoofdpersoon is en via flashbacks ontdekken we brokstukken van zijn smartelijk verleden. Wat mij zo raakt in dit boek is dat het verdriet van de hoofdpersoon naast de onvoorwaardelijke liefde van zijn vrienden staat. Het ene heft het andere niet op en brengt het ook niet in evenwicht. Het is er allebei: licht en donker.

Bert Wagendorp sluit met Masser Brock perfect aan bij onze tijdgeest. Een tijd waarin de grens tussen meningen en feiten steeds meer vervaagt en Trump z'n alternatieve feiten introduceert. Master Brock worstelt als columnist bij een grote kwaliteitskrant met nieuwe vormen van waarheidsvinding. Helemaal op het moment dat zijn zus - als spindoctor van de premier - een geheel andere waarheid creëert dan die Masser ontrafelt. Hoe verhouden ze zich dan tot elkaar als  familie en als professionals? Een wervelend verhaal waarin tot mijn plezier in de laatste hoofdstukken Ventoux ook nog even om de hoek komt kijken.

Huisje, boompje, beest speelt zich af in een Vinexwijk met gesettelde veertigers. Gelukkige gezinnen met leuke kinderen en aangeharkte tuinen. Alles keurig volgens de algemeen geldende norm. Totdat Rob in de wijk komt wonen. Waarom kiest deze alleenstaande,  knappe fotograaf voor een eengezinswoning in een kinderrijke buurt? Genadeloos beschrijft Roos Schlikker welke mechanismes in werking treden als angst en obsessie de overhand krijgen. De humoristische, luchtige toon lijkt in tegenstelling tot het zware onderwerp pedofilie. Juist dat maakt dat het boek schuurt, dat het de laag van fatsoen afpelt tot het bot. Ik vind het razendknap geschreven!  

Een bekend thema in historische romans: meisje raakt verliefd op jongen die niet voldoet aan de eisen van haar ouders. Ze vluchten, er zijn obstakels en uiteindelijk krijgen ze elkaar. Met deze simpele beschrijving doe ik Ginevra van Simone van der Vlugt tekort. De auteur heeft duidelijk onderzoek gedaan naar het dagelijks leven, de religie en de pest in het middeleeuwse Florence. De beschrijving van de stad is zo zintuigelijke specifiek dat ik het gevoel krijg er rond de te lopen en de weg te weten. Het verhaal heeft een goede spanningsboog en geloofwaardige personages. Ik heb dit liefdesverhaal dat gebaseerd is op een oude Italiaanse legende met plezier gelezen.

Ter wereld gekomen van Margaret Mazzantini is het meest aangrijpende boek dat ik deze zomer heb gelezen. Geen boek om 's avonds nog een uurtje te lezen voor het slapen gaan, maar wel een boek om je helemaal in te verliezen. Een verhaal over grote thema's als liefde, moederschap, vriendschap, oorlog en dood. Over mensen die worstelen met hun bestaan, hun diepste verlangens en hun bestemming. Een indrukwekkend verhaal dat zich gaandeweg ontrafelt en waarbij de gruwelijke gevolgen van de oorlog in Bosnië-Hercegovina een centrale rol spelen. Tegelijkertijd is het een meeslepend verhaal, een pageturner vol verrassende wendingen. Dit boek blijft nog lange tijd om me heen.

In De zoon van de verhalenverteller vertelt Pierre Jarawan over Samir die opgroeit op in een Duitse stad als kind van Libanese ouders. Zijn vader vertelt verhalen over Abu Yoessef. Langzamerhand takelt de vader af, sluit zich af voor het gezin en verdwijnt spoorloos. Samir is geobsedeerd door de geschiedenis van zijn vader en gaat als volwassen man naar Beiroet. Daar zoekt hij zijn vader, het geheim van de familie en zijn land van herkomst. Het boek geeft veel informatie over Libanon, maar voldoet niet aan mijn verwachting van veel verhalen. Het einde is wat knullig en ongeloofwaardig. Mijn conclusie: de opzet van het verwoestend effect van een familiegeheim is mooi, maar het drama is weinig voelbaar.

In De heilige Rita vertelt Tommy Wieringa het verhaal van Paul Krüzen die in een afgelegen Saksische boerderij aan de grens met Duitsland woont. In deze krimpregio zorgt hij voor zijn oude vader en runt een webshop in militaire parafernalia. Paul ziet dat het dorp is veranderd en dat de wereld in beweging is gekomen, maar heeft de aansluiting gemist. Voor warmte klopt hij aan bij een prostituee die Rita heet. Dit boek gaat over de geschiedenis van een dorp waar niemand de moderne tijd buiten kan houden. Het bevat veel thema's zoals achterblijvers, een verwrongen vader-zoonverhoudingen, het verdriet om een verdwenen moeder, het seksuele ontluiken  en vervolgens levenslange frustraties. Sluimerend geweld en geestdodende eenzaamheid. Ik vind het een beklemmend, maar prachtig geschreven verhaal vol wrange humor.

Wees onzichtbaar is het verhaal van de Turkse Metin die als vijfjarig jongetje naar Nederland komt en samen met zijn tirannieke vader en zijn zich emanciperende moeder en zusje gaat wonen in een flat in de Bijlmer. Een roman over de onmacht en vechtlust van een gezin tegen de achtergrond van een verloederende Bijlmer in de jaren 80. Hoewel ik het meeslepende verhaal met veel plezier heb gelezen, verbaas ik me over de prestigieuze Libris Literatuur Prijs die het boek heeft ontvangen. Naar mijn beleving wil de schrijver teveel duiden in plaats van laten zien wat er gebeurt. Oftewel: Show, don't tell. Dat geeft de lezer de kans om het verhaal te beleven en zelf conclusies te trekken.

In Saturnusplein 3 vertelt Josha Zwaan het aangrijpende verhaal van de jonge Lies die binnentreedt in een gefortuneerde Joodse familie en daar haar grote liefde vindt. Daniël is een vurig aanhanger van het communisme en wordt in de Tweede Wereldoorlog wegens verzetsdaden gefusilleerd. Lies blijft achter met twee kleine kinderen en besluit haar leven te wijden aan Daniëls ideaal van een communistische samenleving. Een boek over loyaliteit en over eenzaamheid die leidt tot een onvergeeflijke daad. Het verhaal schets een voor mij verhelderend beeld van de communistische zuil tijdens de Koude Oorlog. Wat me diep heeft geraakt is de omslag die Lies doormaakt van een grote liefde naar hardheid en vervreemding. De gevolgen zijn enorm voor haar kinderen en naasten.

De thrillers van Simone van de Vlugt zijn vlot leesbare en spannende boeken, maar eerlijk gezegd ben ik nog meer gecharmeerd van haar historische romans. In haar nieuwste boek vertelt zij het verhaal van Eva Menten, de vrouw Jan Pieterszoon Koen in de woelige tijd van de VOC. Hun reis naar de Oost, hun leven in Batavia en de terugkeer van Eva naar Amsterdam geeft een indringend beeld van de rauwe werkelijkheid van het leven in de 17e eeuw. Ik ben onder de indruk van de manier waarop Simone van der Vlugt historische feiten en fantasie samenvoegt tot een mooi verhaal. Een verhaal waarbij de man die bekend staat als 'de slachter van Banda' ook een liefhebbende man en vader is. Een roman waarin steeds weer blijkt dat het onderscheid tussen goed en kwaad niet zwart/wit, maar vaak grijs is.

Hoe pak je je leven weer op na een aanslag op jou en je vrienden? En wat betekent dat voor de relaties die je met elkaar hebt? In Want de avond vertelt Anna Enquist hoe de hoofdpersonen uit haar vorige boek Kwartet met zichzelf en met elkaar in het reine proberen te komen. Ze doen dat totaal verschillend, maar allemaal met veel heftigheid. Die heftigheid is kenmerkend voor dit boek. De vele gedachten in de hoofden van de personages krijgen alle ruimte en het hele boek ademt een sfeer van meer denken dan doen. Hoewel recensenten in Trouw en Volkskrant dit negatief beoordelen, heb ik daar juist erg van genoten. Het nauwkeurig uitpluizen van alle hersenspinsel gaf mij het gevoel de personages echt te leren begrijpen. Ik heb dit boek met veel plezier gelezen.

In 1959 koopt een weduwe van middelbare leeftijd een historisch pandje in het Engelse kustplaatsje Hardborough. Ze is vastbesloten hier een boekwinkel te beginnen. Hoewel ze het idee heeft goede contacten te hebben in het dorp, blijkt dat iedereen een eigen mening heeft over haar nieuwe onderneming. De Boekhandel van Penelope Fitzegerald stond in 1978 op de shortlist van de Booker Prize en is nu verfilmd en opnieuw uitgegeven. Deze roman gaat over een buitenstaander die te maken krijgt met de onderstroom van de gemeenschap: dat wat niet concreet en niet tastbaar is, maar wel een bepalende rol speelt. Ik ontdek in dit boek een duidelijke parallel met wat ik soms tegenkom in organisaties: dat de onderstroom vaak doorslaggevend is bij trajecten gericht op verandering en verbetering.

In Jij bent van mij lezen we het verhaal van Tille Storkema. Een ogenschijnlijk  gewone hardwerkende boer, getrouwd met Ada en vader van Friso en Suze.  Een man die zich in zijn jeugd niet gezien voelde en een meester is in het verdringen van emoties. Zo weet hij ook de herinnering aan de verkrachting en moord op de 16 jarige Rosalinde weg te redeneren en te bagatelliseren. Hoewel Peter Middendorp nadrukkelijk vermeldt dat zijn roman fictie is, heeft hij zijn boek duidelijk gebaseerd op de zaak Marianne Vaatstra. Zo is er sprake van een klein dorp met een AZC in de buurt en van een moordenaar die pas na 13 jaar wordt gepakt. Ik vind het razendknap zoals de auteur zich weet te verplaatsen in de moordenaar en hem neerzet als een vader die houdt van zijn kinderen en tegelijkertijd een gruwelijk geheim met zich meedraagt. Jammer is dat door het verdringingsmechanisme bij Tille voorop te stellen, het zicht op het moordmotief ontbreekt. Wat ik erg mooi vind is hoe het boek danst door de tijd: geen chronologisch verhaal met flashbacks, maar steeds flarden van het leven van een man, een gezin, een gemeenschap. Echt een heel bijzonder boek.

Als liefhebber van berglandschappen, heb ik enorm genoten van De acht bergen van Paolo Cognetti. De roman waarin hij het verlangen naar het hooggebergte en de hang naar eenzaamheid beschrijft, raakt bij mij een gevoelige snaar. De authentieke natuurbeschrijvingen sluiten aan bij mijn eigen ervaringen in de bergen. Ik was dan ook heel blij De buitenjongen in de boekhandel te zien. Volgens de uitgever vormt het boek een "logisch geheel met De acht bergen". Naar mijn idee probeert de uitgever met De buitenjongen het kassucces van De acht bergen uit te melken met bekende marketingtrucs zoals een vergelijkbare omslag en de vermelding 'auteur van De acht bergen'. Het boek heeft dezelfde ingrediënten  en is in mijn ogen slechts een vingeroefening van de auteur voor zijn latere prijswinnende roman. Een best wel aardig essay, maar zonder toegevoegde waarde.

‘De avond is ongemak’ van Marieke Lucas Rijneveld is het schrijnende verhaal van een gereformeerd boerengezin waarvan de oudste zoon door het ijs zakt en verdrinkt. Door de ogen van Jas, een beginnende puber, zien we hoe de ouders volledig verlamd raken door het verdriet en niet merken hoe hun kinderen langzaam ontsporen. Jas houdt op met poepen, trekt haar jas niet meer uit en houdt zich staande met beelden, fantasieën en dwanggedachten. Om de dood zowel te onderzoeken als op afstand te houden, brengen de kinderen gruwelijke en trieste offers. Ik vind dit een overdonderend mooi en tegelijkertijd beklemmend boek. De beelden waarmee Rijneveld de grauwe sfeer schets waarin het gezin leeft, zijn rauw en genadeloos. De vele zintuigelijk specifieke vergelijkingen maken dat ik het verhaal niet alleen lees, maar ook hoor, ruik en proef. Het volkomen onverwachte einde voelt als een mokerslag.  

In "Jouw leven en het mijne" beschrijft Majgull Axelsson hoe Märit op haar 70e "Het gebeuren" uit haar jeugd onder ogen ziet. Ze voelt dat ze in haar oude studentenstad Lund uit de trein moet stappen en de confrontatie aangaan met de trauma's uit haar kindertijd in een disfunctioneel gezin. In deze stad waar haar verstandelijk gehandicapte broer Lars opgesloten zat, probeert Märit haar schuldgevoel over zijn vroege dood te verwerken. Jaren geleden las ik met veel plezier de eerste boeken van Majgull Axelsson zoals Aprilheks, Huis der nevelen en Augusta's huis. Bij "Jouw leven en het mijne" mis ik dat plezier. Het boek stelt een moreel vraagstuk -  het omgaan met mensen met een verstandelijke beperking - aan de orde en de impact van het zwijgen van een familie op de individuele gezinsleden. Het klopt allemaal, maar het raakt me niet. De 'Ander' - het doodgeboren tweelingzusje van Märit - die zich voortdurend met het verhaal bemoeit, roept bij mij vooral irritatie op. De personages krijgen nauwelijks een gezicht en daarmee blijft het boek vlak.

"Dochter van het moeras" is zo'n thriller waarbij ik het gevoel krijg dat er een band om m'n maag zit die steeds strakker wordt aangetrokken. Zo'n boek dat ik ademloos uitlees en waarbij de spanning onder m'n huid kruipt. Alsof ik de hoofdpersoon persoonlijk leer kennen. In "Dochter van het moeras" beschrijft Karen Dionne wat er gebeurt met Helena, een kind dat in totale afzondering opgroeit in een afgelegen hut diep in het moerasgebied van Michigan. Het meisje houdt van haar vader zonder zich bewust te zijn dat deze haar en haar moeder gevangen houdt. Als Helena jaren later een stabiel leven heeft opgebouwd, ontsnapt haar vader uit de gevangenis. Helena is de enige die hem kan vinden want van hem heeft ze de geheimen van het moerasgebied geleerd. Wat ik razendknap vind aan dit verhaal is de worsteling van Helena: ze houdt van vader ondanks zijn vaak brute gedrag en zijn criminele inslag. Reële angst, liefde en het verlangen naar erkenning, strijden om voorrang. Een geweldige thriller!